Đổi mới cách làm
Theo đánh giá của Cục CSGT, thời gian qua, việc tùy tiện tham gia giao thông, bất chấp, coi thường pháp luật về trật tự an toàn giao thông là nguyên nhân cơ bản dẫn đến tai nạn và những cái chết thương tâm không đáng có.
Bên cạnh đó, một trong những nguyên nhân chính khiến tình hình trật tự, an toàn giao thông vẫn còn diễn biến phức tạp là công tác quản lý Nhà nước về trật tự, an toàn giao thông của một số bộ, ngành, địa phương còn hạn chế, chưa phân định rõ trách nhiệm, chưa chủ động phát hiện và xử lý nghiêm khắc các tập thể, cá nhân vi phạm để răn đe, phòng ngừa sai phạm, tiêu cực trong quản lý Nhà nước về giao thông. Công tác tuyên truyền chưa đủ mạnh, chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe nên một bộ phận người dân “nhờn luật” khi tham gia giao thông.
Ngoài ra, việc đầu tư nguồn lực, phương tiện, trang thiết bị, ứng dụng khoa học công nghệ trong hoạt động quản lý, giám sát, điều hành giao thông chưa tương xứng với yêu cầu, nhiệm vụ. Bên cạnh đó, do gia tăng quá nhanh phương tiện cá nhân trong khi hạ tầng giao thông còn nhiều bất cập chưa đáp ứng đủ nhu cầu, đặc biệt tại các TP lớn, tuyến cao tốc, quốc lộ trọng điểm.
Thực tế đó đòi hỏi yêu cầu cấp bách phải có tư duy, nhận thức, phương pháp, cách làm mới, quyết liệt hơn trong lãnh đạo, quản lý, điều hành, tổ chức thực hiện của các cấp, các ngành trong công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông. Đồng thời, điều này đòi hỏi ý thức rất cao của người dân trong chấp hành pháp luật khi tham gia giao thông.
Để giải quyết những vấn đề này, năm 2025, hàng loạt chính sách, quy định mới bắt đầu có hiệu lực. Trong đó, đáng chú ý việc tăng nặng mức phạt tiền với các hành vi và nhóm hành vi vi phạm quy tắc giao thông, vi phạm quy định về quản lý Nhà nước trong lĩnh vực trật tự, an toàn giao thông đường bộ.
Ngoài tăng mức phạt, Chính phủ còn quy định các hình thức xử lý nghiêm như: tịch thu phương tiện, tước giấy phép lái xe có thời hạn, trừ điểm giấy phép lái xe... Từ đó có cơ sở để giảm thiểu vi phạm trật tự, an toàn giao thông, giảm thiểu nguy cơ xảy ra tai nạn và thiệt hại do tai nạn gây ra.
Và để tạo điều kiện thuận lợi, minh bạch cho người dân, công tác cấp, đổi giấy phép lái xe được chuyển giao cho lực lượng CSGT. Trên đường phố, lực lượng chức năng được tinh gọn, tránh gây phiền hà, cản trở người dân tham gia giao thông.
Ghi nhận tại Hà Nội, đã có những chuyển biến tích cực, nhanh chóng. Những tháng đầu năm, không khí lạnh tăng cường kèm theo mưa dày hạt khiến lưu lượng phương tiện tăng cao, giao thông tại Hà Nội gặp nhiều khó khăn, một số vị trí xảy ra ùn tắc cục bộ.
Tuy vậy, người dân vẫn chấp hành nghiêm túc đèn tín hiệu giao thông và sự điều tiết của lực lượng chức năng, thậm chí tại các nút giao dù chưa có camera giám sát người dân cũng đã tuân thủ theo đèn tín hiệu, giao thông trật tự và ổn định. Điều này cho thấy, khi mức xử phạt tăng cao đã tác động đến ý thức và hành vi của người tham gia giao thông.
Từ thực tế cho thấy tác động rõ rệt của việc siết chặt các quy định về trật tự, an toàn giao thông và nâng cao ý thức chấp hành luật của người dân. Việc tăng mức phạt với các hành vi nguy hiểm như vượt đèn đỏ, chạy quá tốc độ, sử dụng đồ uống có cồn khi lái xe đã thay đổi nhận thức và hành vi của người tham gia giao thông.
Đáng chú ý, dịp Tết Nguyên đán vừa qua, tuy lưu lượng phương tiện tham gia giao thông tăng cao nhưng tình hình tai nạn đã giảm đáng kể. Những kết quả đạt được cho thấy, yếu tố quyết định trong bảo đảm trật tự an toàn giao thông chính là ý thức của người dân. Điều này khẳng định, khi người dân đồng thuận và tuân thủ luật, tình hình giao thông sẽ được cải thiện.
Trung tá Nguyễn Ngọc Tiến - cán bộ Đội Tuyên truyền, điều tra, giải quyết tai nạn và xử lý vi phạm giao thông (Phòng CSGT Công an TP Hà Nội).
Trung tá Nguyễn Ngọc Tiến - cán bộ Đội Tuyên truyền, điều tra, giải quyết tai nạn và xử lý vi phạm giao thông (Phòng CSGT Công an TP Hà Nội) cho biết: “Sự thay đổi này đến từ chính người dân. Không còn tâm lý đối phó, nhiều người chủ động tìm hiểu quy định, tự giác chấp hành, nhận thức về tác hại của rượu bia khi lái xe rõ ràng hơn. Nhiều người lựa chọn phương án an toàn như sử dụng xe công nghệ, di chuyển bằng phương tiện công cộng. Các DN vận tải cũng đã nâng cao trách nhiệm trong điều hành, quản lý; siết chặt quy trình, chấp hành nghiêm quy định về tải trọng, tốc độ, góp phần giảm nguy cơ tai nạn".
Nhiệm vụ mới, trách nhiệm lớn
Có thể thấy, thời gian qua, một cuộc cải cách về giao thông đã diễn ra, mặc dù lực lượng chức năng làm nhiệm vụ trên đường đã được tinh gọn. Việc tăng mức xử phạt cùng các biện pháp xử lý hành chính kèm theo như trừ điểm giấy phép lái xe, xử phạt bằng camera, đã có hiệu quả tích cực. Từ việc sợ bị phạt đến hình thành thói quen, ý thức chấp hành pháp luật và từ đó dẫn đến hành vi cụ thể khi tham gia giao thông.
Chuyên gia xã hội học, thạc sĩ Nguyễn Văn Dương chia sẻ: “Dù vẫn còn nhiều ý kiến về việc tăng nặng mức phạt đối với những hành vi vi phạm nguy hiểm như: vượt đèn đỏ, phóng nhanh vượt ẩu, đi ngược chiều…, nhưng nếu không mạnh tay đánh vào túi tiền thì e rằng sẽ chẳng bao giờ chúng ta xây dựng được môi trường giao thông văn minh”.
Vị chuyên gia này cho rằng, việc nâng mức xử lý vi phạm hành chính, xử phạt qua hệ thống camera giám sát là để răn đe, giáo dục một bộ phận người tham gia giao thông có ý thức chấp hành pháp luật chưa tốt, đồng thời cũng góp phần khích lệ, động viên và bảo vệ đại đa số những người tham gia giao thông khác. Đã đến lúc cần phải thay đổi những thói quen xấu khi tham gia giao thông, vì nó đã và đang làm méo mó hình ảnh văn minh đô thị, hình ảnh đất nước Việt Nam.
Theo thạc sĩ Nguyễn Văn Dương, hàng loạt chính sách mới được ban hành cũng đặt ra nhiều thách thức với các đơn vị quản lý và lực lượng chức năng, đòi hỏi việc áp dụng công nghệ hiện đại, thuận tiện và nhanh chóng vào quản lý, điều hành.
“Thực tế đang đòi hỏi đội ngũ cán bộ, lực lượng chức năng phải ngày một tinh nhuệ, chuyên nghiệp và hết mình phục vụ Nhân dân. Đặc biệt, cán bộ chiến sĩ CSGT phải không ngừng học hỏi để hoàn thành các nhiệm vụ được giao nhất là những nhiệm vụ mới như: cấp, đổi giấy phép lái xe hay điều hành, xử lý vi phạm qua hệ thống camera giám sát” - thạc sĩ Nguyễn Văn Dương nhìn nhận.
Đại diện lãnh đạo phòng CSGT Hà Nội cho biết, đơn vị nhận thức việc đổi mới về tư duy, nhận thức và hành động và xác định bảo đảm trật tự, an toàn giao thông là động lực phát triển kinh tế - xã hội, là thành tố quan trọng trong bảo đảm an ninh con người, an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội của đất nước.
"Chúng tôi lấy người dân là trung tâm, là chủ thể, động lực, nguồn lực; đặt an toàn về tính mạng, sức khỏe, tài sản của người dân là trên hết, trước hết; bảo đảm các quyền lợi cho người dân là ưu tiên hàng đầu trong mọi hoạt động của lực lượng chức năng. Để phát huy những hiệu quả đã đạt được, thời gian tới, đơn vị sẽ xây dựng, nhân rộng, duy trì hoạt động các mô hình hiệu quả, cách làm hay trong công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông.
Đặc biệt chú trọng việc ứng dụng công nghệ hiện đại trong quản trị thông tin truyền thông để thực hiện nhiệm vụ, phát hiện, dự báo các xu hướng thông tin tích cực và tiêu cực áp dụng vào công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ” - đại diện lãnh đạo Phòng CSGT Hà Nội cho biết thêm.
So sánh với tháng cùng kỳ trước đó khi chưa áp dụng Nghị định số 168/2024/NĐ-CP, tổng số trường hợp vi phạm luật giao thông bị lực lượng CSGT Hà Nội xử lý là 34.657, giảm 42,6%. Trong đó, có gần 5.000 trường hợp vi phạm nồng độ cồn; 1.441 trường hợp vi phạm tốc độ; 738 trường hợp quá tải, dừng đỗ 2.786 trường hợp, không đội mũ bảo hiểm 6.015 trường hợp.
Trong 2 tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng đã xử lý 27.683 trường hợp, giảm 50,4% so với giai đoạn liền kề trước đó. Nhiều hành vi vi phạm phổ biến đã giảm sâu: hành vi không đội mũ bảo hiểm giảm 57,5%; chở hàng quá tải giảm 63,4%; vi phạm nồng độ cồn giảm 40,8%; vi phạm về quá tốc độ giảm 37,9%; vượt đèn đỏ giảm 48,8%.
