Ngày 19/11, tại Hội nghị lần thứ 29 các bên tham gia Công ước Khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi khí hậu (COP29) ở Baku, Azerbaijan, Việt Nam đã công bố Kế hoạch Quốc gia Thích ứng với biến đổi khí hậu (NAP) giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 phiên bản cập nhật.
Việt Nam, cùng với 59 quốc gia đã hoàn thành và công bố NAP, tiếp tục khẳng định nỗ lực xây dựng giải pháp nhằm tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu (BĐKH) cho hệ thống tự nhiên, kinh tế, xã hội và con người.
Sự kiện do Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tổ chức, thu hút đông đảo các nhà lãnh đạo, chuyên gia, quỹ quốc tế và các đối tác phát triển.
NAP cập nhật – Bước tiến quan trọng trong thích ứng biến đổi khí hậu
Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành nhấn mạnh thích ứng với BĐKH là một phần thiết yếu trong nỗ lực toàn cầu nhằm bảo vệ con người, sinh kế và hệ sinh thái, đặc biệt tại các nước đang phát triển.
Việt Nam đã chủ động ban hành chính sách và triển khai nhiều biện pháp nhằm ứng phó hiệu quả với tác động của biến đổi khí hậu, bao gồm xây dựng và thực hiện NAP từ năm 2020 và triển khai hệ thống giám sát, đánh giá hoạt động thích ứng.
Phiên bản NAP cập nhật đã được rà soát, bổ sung dựa trên thực tiễn triển khai giai đoạn 2020-2023 và các cam kết mới của Việt Nam. Quá trình xây dựng kế hoạch có sự tham gia của các bộ, ngành, địa phương, tổ chức nghiên cứu, phi chính phủ và đối tác quốc tế.
Các mục tiêu và nhiệm vụ của NAP cập nhật
Kế hoạch quốc gia cập nhật xác định ba mục tiêu chính với 162 nhiệm vụ ưu tiên, tập trung vào: Nâng cao khả năng chống chịu và năng lực thích ứng của các hệ thống tự nhiên, kinh tế, và xã hội, đảm bảo sinh kế bền vững (76 nhiệm vụ); Giảm nhẹ rủi ro và thiệt hại do thiên tai và khí hậu cực đoan gia tăng, giải quyết các vấn đề tổn thất do biến đổi khí hậu (33 nhiệm vụ); Hoàn thiện thể chế, phát huy tiềm năng và nguồn lực quốc gia để thích ứng hiệu quả (53 nhiệm vụ).
Kế hoạch nhấn mạnh áp dụng các mô hình phát triển bền vững, thích ứng dựa vào tự nhiên, hệ sinh thái và cộng đồng, đồng thời khuyến khích sự tham gia và đầu tư từ khu vực tư nhân.
Mở ra cơ hội hợp tác quốc tế sâu rộng
Ngoài nguồn lực trong nước, Việt Nam rất cần hợp tác quốc tế để giải quyết những vấn đề đang phải đối mặt như: tài chính, công nghệ và năng lực. Thứ trưởng Lê Công Thành kêu gọi sự hợp tác, hỗ trợ của các quốc gia, tổ chức quốc tế, doanh nghiệp nhằm chuyển giao công nghệ tiên tiến, tiếp cận nguồn vốn ưu đãi; đặc biệt là việc triển khai các biện pháp cụ thể nhằm tăng cường tính chống chịu với tác động của BĐKH cho các cộng đồng, lĩnh vực dễ bị tổn thương ở Việt Nam.
Trong khi đó, bà Rohini Kohli, Cố vấn cấp cao của UNDP, coi NAP cập nhật là "tiến bộ đáng kể trong thúc đẩy thích ứng với biến đổi khí hậu", giúp Việt Nam khai thác hiệu quả các nguồn lực và hướng tới tương lai bền vững.
Nhấn mạnh tầm quan trọng của NAP cập nhật, bà cho biết: “Là quốc gia dễ bị tổn thương, Việt Nam cần đóng vai trò chủ động trong các cuộc đàm phán quốc tế về tổn thất và thiệt hại, góp phần vào việc xây dựng các giải pháp giảm thiểu tổn thất và thiệt hại công bằng và hiệu quả thông qua hợp tác đa phương. UNDP cam kết hỗ trợ hợp tác để thu hút các cơ chế tài chính quốc gia”.
Theo sát tiến trình thực hiện NAP những năm qua, Bùi Việt Hiền, Chuyên gia về Biến đổi khí hậu, UNDP Việt Nam, cho biết người dân sẽ tham gia mạnh mẽ hơn vào các nỗ lực thích ứng trong những thập kỷ tới và đất nước cần thực hiện nhiều hơn nữa các hoạt động thích ứng dựa vào cộng đồng và thiên nhiên.
Bà hy vọng rằng Việt Nam cũng có thể học hỏi từ các quốc gia khác, như Bangladesh và Philippines để có những cách tiếp cận đa dạng, hiệu quả hơn. "Chúng tôi hy vọng đây là cơ hội để đất nước tăng cường hợp tác với cộng đồng quốc tế, cũng như tất cả các bên liên quan và khu vực tư nhân", bà nói thêm.
Theo Benedict Vickers của Quỹ Khí hậu Xanh (GCF), quỹ lớn nhất thế giới dành riêng cho các nước đang phát triển ứng phó BĐKH, NAP cập nhật cho thấy nỗ lực thích ứng mạnh mẽ hơn của Việt Nam, đã được chứng minh hiệu quả trong nhiều chương trình giai đoạn 2020-2023.
Ông cho biết điều này có ý nghĩa rất lớn đối với đất nước có hơn 3.000 km bờ biển và diện tích rừng, cà phê và cao su rộng lớn, ông nhấn mạnh: "Vì Việt Nam có ngành nông nghiệp lớn nên cách tiếp cận dựa vào thiên nhiên để giải quyết hiệu quả các thách thức khí hậu là rất quan trọng”.
Ông nhận xét rằng những sáng kiến đó đã được cân nhắc kỹ càng, thiết thực khi xét đến tăng cường khả năng phục hồi của nhiều cộng đồng địa phương. Chính vì vậy, có nhiều tổ chức và đối tác quốc tế rất quan tâm đến việc thực hiện của Việt Nam cũng như muốn nhìn thấy những bài học thành công.
Trong khi đó, Chuyên gia Julie Teng của UNDP cho biết NAP cập nhật sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về nỗ lực thích ứng của Việt Nam, đặc biệt là khả năng dự đoán, chuẩn bị và ứng phó với các rủi ro liên quan đến khí hậu, tạo tiền đề thu hút tài chính khí hậu.
Dựa trên kinh nghiệm làm việc với người dân nông thôn suốt 20 năm qua, bà Vũ Thị Bích Hợp, Giám đốc Trung tâm Phát triển Nông thôn Bền vững có trụ sở tại Hà Nội cho biết các phương pháp tiếp cận trong NAP cập nhật sẽ giúp người dân địa phương tối đa hóa các giải pháp dựa vào thiên nhiên và cộng đồng mà lâu nay họ có kinh nghiệm.
"Cộng đồng là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong các nỗ lực thích ứng, họ hiểu rõ trồng cây gì, nuôi con gì để phù hợp với tình hình thời tiết ngày càng biến đổi khắc nghiệt, qua đó bảo đảm sinh kế bền vững", bà Hợp chia sẻ.
Phát biểu tại sự kiện, ông Phạm Văn Tấn, Cục phó Cục Biến đổi Khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng kế hoạch quốc gia sẽ chỉ hiệu quả khi được đưa vào thực tiễn với sự tham gia của nhiều cấp, nhiều thành phần.
Tại sự kiện các diễn giả và đại biểu đã cùng thảo luận về chiến lược của Việt Nam về thích ứng với BĐKH, những vấn đề ưu tiên và đặc biệt về đảm bảo tài chính bền vững, giải quyết những thách thức quan trọng trong việc bảo vệ các đối tượng dễ bị tổn thương.
* Bài viết được thực hiện với sự bảo trợ của Đối tác truyền thông về Biến đổi khí hậu COP29, do Mạng lưới báo chí Trái đất của Internews và Trung tâm Hòa bình và An ninh Stanley tổ chức.
